Voor de klas
Daar sta je dan… Het is al weer een paar weken geleden dat je voor het laatst voor de klas stond. Een mooie presentatie op powerpoint, een ‘spiekbriefje’ met de belangrijkste tips, trucs en een goede grap. De eerste pubers komen binnenstrompelen en nu is het aan jou als gastdocent om het komende lesuur deze jongeren te inspireren, kennis over te brengen en betrokken te krijgen bij het project van Day for Change. Maar hoe doe je dat ook al weer?
Als stichting werken we met scholen samen en verzorgen we gastlessen over bijvoorbeeld Microkredieten, ondernemen of omgaan met geld. De inhoud van de gastles is door ons reeds ontwikkeld maar we vragen regelmatig mensen in ons netwerk (medewerkers van de bank, ondernemers etc) om een gastles voor ons, of met ons te verzorgen. En voor iemand die niet dagelijks voor de klas staat kan het soms lastig zijn om de juiste snaar te raken. Het afgelopen jaar heb ik zelf ook een flink aantal gastlessen mogen verzorgen en heb een aantal tips voor gastdocenten die binnenkort voor het eerst gevraagd worden om een gastles te verzorgen.
Voorbereiding
Wat ik altijd vooraf doe, is om de inhoud van de gastles nog even kort af te stemmen met de docent. Wat ga je vertellen, wat weten de jongeren al (en wat weten ze nog niet)? Even de aansluiting zoeken met het niveau van de leerlingen en waar ze op dit moment in hun lessen zijn. Het spreekt voor zich dat de vaste docent natuurlijk altijd aanwezig is om het proces te begeleiden.
Sfeer in de klas
Als de klas binnenkomt kijk ik altijd naar het energieniveau van de klas. Is de klas rustig, dan begin ik ook wat rustiger en voer ik daarna het tempo iets op. Is de klas erg druk, dan begin ik ook met wat meer energie en pak ik daarna iets meer rust. Voor mij is het de ideale situatie als ik een hoog energieniveau kan creëren met een hoog tempo en af en toe wat beweging in de klas. Bij een hoog energieniveau hoort ook het duidelijk sturen van de aandacht: ik bepaal of ze naar mij luisteren of onderling bezig zijn… dit doen we niet tegelijk. Enthousiasme, humor en een positieve houding staan centraal. Als je een mooi, relevant persoonlijk verhaal hebt, deel dit dan. Jouw betrokkenheid nodigt ook de leerlingen uit om zelf te kijken naar hun band met het onderwerp.
Aandacht zakt weg
Om te voorkomen dat aandacht inzakt kan je ook gebruik maken van spelactiviteiten. Dit kan al heel simpel zoals bijvoorbeeld de hele groep in koor te laten antwoorden (gelijktijdig Ja of Nee laten roepen). Peter Commandeur is ook als gastdocent bij Day for Change betrokken en kwam met een hele mooie opdracht om de impact van Microkredieten bij jongeren duidelijk te maken. Hij stelde jongeren de volgende vraag:
“Je woont in een stad in India. Je doet klusjes op straat. Je verdient een euro per dag waarvan je moeder eten kan kopen. Als je geen geluk hebt verdien je niets.”
Daarna krijgen de leerlingen per 2 personen ieder een briefje van €20 en de vraag: wat ga je met dit geld doen?
Wat de leerlingen niet weten is dat er op de ene helft van de briefjes staat “Iemand in een goed humeur geeft je zomaar 20 euro. Je hebt geluk!”. Op de andere helft staat “Een nieuwe organisatie geeft je de kans op een lening van 20 euro! Over 6 maanden moet je het terugbetalen met een kleine rente.”
Daarna worden plenair de antwoorden vergeleken. De opdracht is actief, inspireert en levert (meestal) verrassende antwoorden op. Het is heel mooi als je ziet dat leerlingen op deze manier zelf ontdekken wat de impact van microkredieten is: ondernemers waar dan ook ter wereld de kans bieden om een zelfstandig bestaan op te bouwen… voor hen, voor hun kinderen en voor hun community.
Ga gelijkwaardig in gesprek
Een hele mooi les kreeg ik afgelopen jaar zelf van een 3 mavo leerling. Tijdens een stuk over armoede wereldwijd stak een stoere jongen zijn hand op en vertelde mij dat ‘mensen in Afrika arm zijn omdat ze lui zijn’. Ik was even van slag en zag de docent uit mijn ooghoek al aanstalten maken om in te grijpen. Ik besefte me op dat moment dat ik een aantal mogelijkheden had zoals: ik kon de leerling negeren, ik kon gaan uitleggen, ik kon in discussie gaan en als ik had gewild had ik ook kunnen afwachten en de docent het probleem laten oplossen. Ik besloot het echter anders te doen en ging op een tafeltje vlakbij zitten en ging vragen stellen. Geen vragen die gericht waren op het uitlokken van een discussie of om de leerlingen ‘in de val te lokken’, maar puur gericht op het achterhalen van zijn denkwijze. Waarom denk je dat mensen daar lui zijn? Hoe ziet armoede daar er dan uit? Wat zou je zelf dan anders doen? Binnen een kleine minuut kwamen we op het punt dat de leerling in dit geval vertelde dat ‘ze naar school moeten gaan’. En ik vervolgens de overstap kon maken, door aan te geven dat we dan samen (met de klas) maar eens moeten kijken hoe we daar een verandering in kunnen brengen. Acceptatie van leerlingen, gewoon goed luisteren en een positieve houding, maakten in dit geval een wereld van verschil.
Dit stuk is geschreven door Bart Wittkampf, regio coördinator bij Day for Change. Wij zijn heel benieuwd naar jouw ervaringen met voor de klas staan. Heb je zelf ideeën, tips of ervaringen dan horen we graag van je via social media! Neem contact op met ons op.
